ที่ผ่านๆมาเราพูดกันแต่เรื่องของเรือเร็วไฟเบอร์กลาส วันนี้ผมขออนุญาตที่จะคุยเรื่องเรือไทยๆให้สมกับชื่อของเวปเราบ้างดีกว่า ผมนั่งอ่านข้อมูลและศึกษาเรื่องเรือของไทยเรามาหลายประเภทแต่ที่เรียกว่าเห็นแล้วโดนใจมากๆเลยก็คือ “เรือกอและ”
เรือกอและ เป็นเรือประมงพื้นบ้านของภาคใต้ ที่หลายๆคนอาจจะมองว่าก็แค่เรือประมงธรรมดาๆลำนึง แต่สำหรับผมเรือพวกนี้นอกจากจะมีคุณประโยชน์ที่ชาวประมงใช้ออกไปหาปลาเลี้ยงครอบครัวแล้ว เรือกอและยังมีคุณค่าทางศิลปะ และ วัฒนธรรม ที่ประเมินค่าไม่ได้อีกด้วย ลวดลายเส้นสีที่ถูกบรรจงวาดลงไปตลอดลำเรือ บอกเล่าเรื่องราวต่างๆมากมาย ตามจินตนาการของผู้เขียน บางลำมีการแกะสลักลวดลายที่สวยงามบริเวณหัวเรือ และ ท้ายเรืออีกด้วย ยิ่งดูยิ่งศึกษายิ่งหลงรักจริงๆ
ลักษณะและวิธีการใช้
เรือกอและเป็นเรือประมงที่ใช้ในแถบจังหวัดภาคใต้ตอนล่างมีลักษณะเป็นเรือยาวที่ต่อด้วยไม้กระดานโดยทำให้ส่วนหัวและท้ายสูงขึ้นจากลำเรือให้ดูสวยงาม นิยมทาสีแล้วเขียนลวดลายด้วยสีฉูดฉาดเป็นลายไทยหรือลายอินโดนีเซีย ซึ่งนำมาประยุกต์ให้เหมาะกับลำเรือ เรือกอและมี ๒ แบบคือ แบบหัวสั้นและแบบหัวยาว ขนาดของเรือแบ่งเป็น ๔ ขนาด โดยยึดความยาวของลำเรือเป็นเกณฑ์ในการแบ่ง คือ ขนาดใหญ่ยาว ๒๕ ศอก ขนาดกลางยาว ๒๒ ศอก ขนาดเล็กยาว ๒๐ ศอก และขนาดเล็กมากเรียกว่า “ลูกเรือกอและ” ยาว ๖ ศอกโดยประมาณ และด้านนอกซึ่งค่อนขึ้นไปทางขอบเรือ ทำเป็นขอบนูนออกมาข้างนอก ลักษณะเป็นกันชนของเรือยาวตลอดลำเรือเรียกว่า “ปาแปทูวอ” ที่ตอนล่างของปาแปทูวอทำรอยแซะเนื้อไม้ด้วยกบให้เป็นแนวยาวตลอดลำเรือเรียกว่า “กอมา” เรือทั้งลำ แบ่งเป็น ๒ ส่วน ส่วนหัวเรียกว่า “ลูแว” ส่วนท้ายเรียกว่า “บูเระแต” ถ้าแบ่งออกเป็น ๓ ส่วน ส่วนหัวเรียกว่า “ปาลอ” ส่วนกลาง (ลำเรือ) เรียกว่า “ตือเราะ” ส่วนท้ายเรียกว่า “ปูงง”
ประโยชน์
เรือกอและส่วนใหญ่ใช้ในการประมง โดยนำออกไปทำการประมงในทะเลและนิยมทำเป็นพวก ๆ พวกละ ๕-๖ ลำ นอกจากนี้ยังใช้สำหรับแข่งขันโดยใช้ฝีพายหรือใช้ใบก็ได้ทุกครั้งที่จะออกเรือก่อนขึ้นเรือชาวประมงจะให้ความเคารพเรือกอและของตนโดยการถอดรองเท้าทุกครั้ง และเมื่อเรือจอดอยู่บนฝั่งก็ห้ามผ่านใกล้ ๆ หรือเล่นบริเวณหัวเรือ ไม่พูดจาเชิงอวดดี หรือพูดในสิ่งที่ไม่เป็นมงคล เพราะเชื่อว่ามีพระเจ้าหรือ
สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ให้ความคุ้มครองเรือสิงสถิตอยู่ที่หัวเรือบริเวณ “จาปิ้ง” นับได้ว่าเรือกอและเป็นเรือในจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง ซึ่งใช้ในการประมงทางทะเลของชาวประมงมุสลิมในจังหวัดภาคใต้ นับว่าเป็นเรือที่แปลกตาและหาดูได้ยากในจังหวัดอื่นๆ
